ในการเริ่มต้นบริหารจัดการเงินหรือวางแผนการเงินสิ่งสำคัญมากคือการจดรายรับ รายจ่าย เพราะจะทำให้เราเห็นรอยรั่วว่าเราใช้เงินไปกับอะไรบ้าง โดยเฉพาะคนทำงานประจำที่อาจจะสงสัยว่าเงินที่ได้มาหายไปกับค่าอะไร การจดบันทึกจะทำให้เราเห็นภาพมากขึ้น
- เริ่มต้นที่รายรับ ไม่ว่าจะเป็นเงินเดือน ค่าจ้างพิเศษ โบนัส ฯลฯ
- ต่อมาที่รายจ่ายหรือค่าใช้จ่าย แบ่งเป็น 3 ส่วนคือ ค่าใช้จ่ายในการออม ค่าใช้จ่ายคงที่ และค่าใช้จ่ายผันแปร
- ค่าใช้จ่ายในการออม เป็นส่วนแรกเลยครับที่ต้องทำก่อน (ถ้าทุกคนเคยเคยได้ยินประโยคที่ว่า ออมก่อนเหลือค่อยใช้ เพราะถ้าให้เหลือใช้แล้วมาออม อาจจะไม่มีให้ออม) บางคนอาจจะมีข้อโต้งแย้งว่า แค่เงินเดือนก็ยังไม่พอใช้ จะให้ออมได้ยังไง อันนี้ผมเข้าใจเลย เพราะตอนตัวเองเริ่มต้นทำงานใหม่ๆ ได้เงินเดือนแค่ 17,900 บาทเองครับ แต่ผมก็เริ่มออมโดยยอดกระปุกวันละ 20 บาท ผมไม่ได้สนใจเลยว่าจะออมเยอะ หรืออมน้อย แต่สนใจที่ว่างเราได้เริ่มต้นทำและทำจนเป็นนิสัย เมื่อรายได้เพิ่ม นิสัยการออมของเรายังอยู่และสามารถออมเพิ่มขึ้นได้ ส่วนใครที่มีประสบการณ์และวินัยในการออมแล้วอาจจะไม่ต้องแนะนำอะไร (แต่ถ้าเป็นทฤษฎีที่พูดถึงเรื่องการออมเค้าก็จะบอกว่าให้ออม 10% ของรายได้และเพิ่มขึ้นตามสัดส่วนได้ครับ)
- ค่าใช้จ่ายคงที่ เช่นค่าผ่อนหรือเช่าบ้าน/คอนโด, ค่าเดินทาง ฯลฯ เป็นค่าใช้จ่ายที่ต้องจ่ายคงที่ทุกเดือน
- ค่าใช้จ่ายผันแปร เช่น ค่าอาหาร, ค่าน้ำ/ค่าไฟ, ค่าโทรศัพท์, ท่องเที่ยว, ปาตี้,ช้อปิ้ง ฯลฯ
หลังจากจดบันทึกทั้งหมดนี้แล้วแค่เพียง 1-3 เดือนก็จะเห็นว่าเราใช้จ่ายเงินไปกับค่าอะไรบ้างโดยเฉพาะค่าใช้จ่ายผันแปร ซึ่งตอนนั้นของผมทำให้เห็นเลยว่าเราไปกินอาหารบุฟเฟต์บ่อยมากเงินบางเดือนไม่พอใช้เพราะแบบนี้นี่เอง หรือบางเดือนช้อปปิ้งเยอะเกินจำเป็น พอเห็นตัวเลขก็ทำให้เราลดค่าใช้จ่ายส่วนนี้ลงให้เหมาะสม
นอกจากนี้แล้วยังช่วยให้เรามาวิเคราะห์ต่อได้ว่าถ้าค่าใช้จ่ายที่เราลดไปทั้งหมดแล้วอาจจะยังไม่พอหรือไม่รู้จะลดตรงไหนแล้ว ก็จะต้องหาวิธีเพิ่มรายได้ให้มากขึ้น